Logistics xanh: Cuộc đua còn bỏ lại 90% doanh nghiệp phía sau

22.07.2025

Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng đề cao phát triển bền vững, logistics xanh không còn là lựa chọn mà trở thành điều kiện tiên quyết để tham gia chuỗi cung ứng quốc tế. Tuy nhiên, tại Việt Nam, phần lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn đang gặp nhiều rào cản lớn về nhận thức, chi phí, công nghệ và nhân lực, khiến họ tụt lại trong cuộc đua chuyển đổi xanh.

Nhiều rào cản trong quá trình xanh hóa logistics

Phát biểu tại “Diễn đàn Logistics xanh - Sức bật trong biến động và kết nối cùng FIATA World Congress 2025” diễn ra chiều ngày 11/7, ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) – cho biết, theo Báo cáo Chỉ số Hiệu quả Logistics (LPI) năm 2023 của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam xếp hạng 43 toàn cầu, nằm trong top 5 ASEAN. Tốc độ tăng trưởng bình quân của ngành logistics Việt Nam đạt từ 14–16%/năm, đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2024 với con số ấn tượng hơn 786 tỷ USD.

Tuy nhiên, ông Hải cũng chỉ ra rằng, trong vài năm gần đây, các “cú sốc” từ thị trường quốc tế như dịch bệnh, xung đột địa chính trị hay biến động kinh tế đã ảnh hưởng sâu rộng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong bối cảnh đó, logistics xanh được xác định là chìa khóa giúp doanh nghiệp tăng khả năng thích ứng, phục hồi và nâng cao sức cạnh tranh.

Mặc dù vậy, quá trình chuyển đổi sang logistics xanh tại Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Theo ông Hải, các doanh nghiệp, đặc biệt là khối vừa và nhỏ, đang đối mặt với các khó khăn như: chi phí đầu tư cao, hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu, công nghệ còn lạc hậu, thiếu đội ngũ nhân lực chuyên môn và cả vấn đề nhận thức còn hạn chế về lợi ích dài hạn của logistics xanh.

Phần lớn doanh nghiệp vẫn chưa sẵn sàng cho chuyển đổi xanh

Chung quan điểm, ông Đào Trọng Khoa – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) – cho biết, hiện nay các doanh nghiệp logistics tại Việt Nam đang có sự phân hóa rõ rệt về năng lực chuyển đổi xanh. Một số doanh nghiệp lớn, có vốn đầu tư nước ngoài đã triển khai nhiều sáng kiến như sử dụng phương tiện vận tải điện, áp dụng số hóa chuỗi cung ứng, xây dựng trung tâm logistics tiết kiệm năng lượng.

Ngược lại, khoảng 90% doanh nghiệp logistics tại Việt Nam là doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn đang loay hoay vì thiếu vốn, thiếu thông tin định hướng, thiếu chính sách hỗ trợ cụ thể và không đủ nguồn lực để đầu tư cho các giải pháp xanh.

Ông Khoa cũng cho rằng, hệ thống pháp lý hiện hành còn thiếu đồng bộ. Dù Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển kinh tế tuần hoàn, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và Dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) có đề cập đến việc phát triển hạ tầng phục vụ phương tiện xanh, nhưng việc triển khai vẫn còn chậm, rời rạc và thiếu sự liên kết thực tiễn.

Cần chiến lược chuyển đổi phù hợp với định hướng phát triển xanh

Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi logistics xanh, ông Trần Thanh Hải nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ưu tiên chuyển đổi năng lượng: sử dụng năng lượng tái tạo, điện, hydrogen, LNG cho phương tiện vận tải; đồng thời khuyến khích vận tải đường thủy, đường sắt – những phương thức có hiệu suất năng lượng cao hơn.

Bên cạnh đó, cần tối ưu hóa vận hành thông qua giảm tỷ lệ xe rỗng, nâng cao hiệu suất vận chuyển quy mô lớn, phát triển cảng/kho thông minh, áp dụng cơ chế bù trừ phát thải như trồng rừng.

Ở cấp độ doanh nghiệp, cần xây dựng chiến lược rõ ràng theo định hướng xanh hóa: đầu tư hạ tầng kho bãi, thiết bị hiện đại; sử dụng phương tiện vận tải thân thiện môi trường; hợp tác chia sẻ nguồn lực; ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa vận hành; hướng đến mô hình logistics xanh tích hợp và thông minh.

Bài học từ Australia: Logistics xanh là yêu cầu bắt buộc

Ông Edwin Law – Giám đốc điều hành Hiệp hội Doanh nghiệp Australia tại Việt Nam (AusCham) – chia sẻ kinh nghiệm từ Australia, nơi mà logistics xanh đã trở thành một yêu cầu bắt buộc trong hoạt động sản xuất và vận hành doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp tại quốc gia này đã tích hợp mục tiêu bền vững vào chiến lược kinh doanh ngay từ đầu, bao gồm việc đầu tư vào vận tải xanh, sử dụng năng lượng tái tạo, xây dựng chuỗi cung ứng thân thiện môi trường. Trong quá trình đó, công nghệ đóng vai trò cốt lõi. Theo ông Law, nhiều doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm được chi phí năng lượng mà còn tăng lợi nhuận nhờ ứng dụng công nghệ thông minh.

Hiện một số doanh nghiệp Australia đã và đang chuyển giao các mô hình logistics xanh cho đối tác Việt Nam thông qua hình thức liên doanh, mang lại kết quả tích cực. Cùng với đó, việc các nhà máy tại Việt Nam bắt đầu áp dụng các tiêu chuẩn môi trường và tiết kiệm năng lượng trong sản xuất được xem là tín hiệu tích cực, thể hiện cam kết rõ ràng của Việt Nam trong hành trình hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (net zero).

Ông Law bày tỏ kỳ vọng, trong thời gian tới, AusCham sẽ tiếp tục phối hợp với VCCI và các bên liên quan để chia sẻ kinh nghiệm, tìm giải pháp bền vững cho ngành logistics, đồng thời thúc đẩy kết nối sâu rộng hơn nữa giữa doanh nghiệp Việt Nam và Australia trong lĩnh vực này.

“Tôi tin rằng sự hợp tác giữa ba bên: FIATA – VCCI – AusCham sẽ đóng vai trò thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, đưa logistics Việt Nam trở thành mắt xích chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Logistics xanh giờ đây không chỉ là trách nhiệm với môi trường, mà còn là yếu tố sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh trong một nền kinh tế quốc tế đầy biến động,” ông Law nhấn mạnh.

Đề xuất nhiều giải pháp hỗ trợ từ cơ quan quản lý và hiệp hội

Tại phiên thảo luận của Diễn đàn, đại diện các cơ quan quản lý, hiệp hội ngành nghề và doanh nghiệp đã chia sẻ nhiều ý kiến xoay quanh chủ đề “Doanh nghiệp logistics và hành trình xanh”. Các nội dung nổi bật được đề cập bao gồm: yêu cầu nâng cao khả năng thích ứng trước biến động toàn cầu, xu hướng tất yếu của mạng lưới cung ứng xanh, logistics phục vụ thương mại điện tử, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển chuỗi cung ứng lạnh bền vững.

Từ các phiên thảo luận, nhiều giải pháp cụ thể đã được đề xuất như: hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường hỗ trợ từ các hiệp hội quốc tế và ngành hàng, đồng thời xây dựng lộ trình chuyển đổi phù hợp với điều kiện thực tiễn của doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế xanh và phát triển bền vững đang là xu hướng tất yếu.

Hợp tác thúc đẩy logistics xanh và chuẩn bị cho FIATA World Congress 2025

Cũng trong khuôn khổ Diễn đàn, lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) và Hội Doanh nghiệp Xanh TP. HCM đã được tổ chức, cùng với việc công bố các nhà tài trợ chính thức của FIATA World Congress 2025.

“Diễn đàn Logistics xanh - Sức bật trong biến động và kết nối cùng FIATA World Congress 2025” là hoạt động nằm trong chuỗi sự kiện hướng tới Đại hội thường niên FIATA World Congress – sự kiện lớn nhất của ngành logistics toàn cầu, lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam vào tháng 10 tới.

Với chủ đề “Logistics xanh và thích ứng nhanh” (Green and Resilient Logistics), FIATA World Congress 2025 dự kiến thu hút hơn 1.200 đại biểu đến từ hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ. Sự kiện sẽ bao gồm các phiên thảo luận chuyên sâu xoay quanh những vấn đề cấp thiết nhất của ngành như đứt gãy chuỗi cung ứng, xung đột địa chính trị, áp lực phát thải và tiêu chuẩn ESG từ các thị trường lớn.

Source: https://mekongasean.vn/logistics-xanh-cuoc-dua-con-bo-lai-90-doanh-nghiep-phia-sau-43673.html

Các bài viết khác

Nhận hỗ trợ & tư vấn

Đặt lịch hẹn tư vấn cùng với chuyên gia của ALS