Cước vận tải biển tăng vọt, hàng xuất khẩu gặp khó

Tình trạng tăng giá cước vận tải biển đang trở thành thách thức lớn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu. Sau đợt khủng hoảng hàng hải ở vùng biển Đỏ đầu năm nay, các doanh nghiệp lại tiếp tục đối diện với một đợt tăng giá mới, gây áp lực không kém so với cuộc khủng hoảng thiếu container trong thời kỳ đại dịch Covid-19.

"Giá cước tăng đột biến, hàng xuất bị hủy liên tục"

Các doanh nghiệp xuất khẩu và dịch vụ logistics đang đối mặt với tình trạng giá cước vận tải biển tăng đột biến, gây ra nhiều khó khăn trong hoạt động kinh doanh. Bà Nguyễn Phương Linh, Giám đốc thương mại của một doanh nghiệp xuất khẩu hàng may mặc lớn tại TP.HCM cho biết, giá cước vận chuyển một container đến Mỹ đã tăng từ gần 3.000 USD lên gần 7.400 USD. Trước tình hình này, nếu không phải gấp rút xuất hàng, công ty bà sẵn sàng hoãn giao hàng đến tháng 7 để tránh lỗ nặng. Mặc dù nhu cầu nhập khẩu và xuất khẩu trên thị trường không biến động, giá cước vận tải biển lại thay đổi hàng tuần, thậm chí hàng ngày.

Tương tự, ông Phạm Quang Anh, Giám đốc Công ty may mặc Dony chia sẻ, nhiều lô hàng xuất khẩu sang châu Âu bị hoãn phút chót vì thiếu tàu. Các công ty dịch vụ logistics liên tục báo giá cước tăng trong khi giá đơn hàng đã được ký kết từ trước. Ông cho biết: "Trong tháng này, một lô hàng xuất khẩu sang Ấn Độ có thể bị lỗ do cước vận tải tăng đột ngột, trong khi khách hàng cần hàng để bán trong mùa hè". Ngay chiều ngày 7.6, một số doanh nghiệp đã nhận được email thông báo từ các hãng tàu về việc tiếp tục tăng phí mùa cao điểm. Đại diện Công ty Global SeaAir thông tin rằng phí mùa cao điểm hàng năm cao nhất khoảng 300 USD/container, nay tăng lên 1.000 USD/container. "Tăng kiểu này là xanh mặt luôn!", vị này bày tỏ.

Bà Anh Nguyên, đại diện Công ty TNHH thương mại dịch vụ T.M.A cũng thông tin, hiện nay các hãng tàu cập nhật giá cước hàng tuần thay vì hàng tháng và giá cước vận tải biển đã tăng mạnh trong hơn một tháng qua. "Tưởng chừng khủng hoảng do thiếu container vì dịch bệnh đã qua và giá cước sẽ không tăng đột ngột nữa. Nhưng sau đợt tăng giá do ảnh hưởng từ xung đột ở biển Đỏ. Các tàu phải thay đổi lịch trình, đi đường vòng và mua bảo hiểm, khiến cước phí tăng lên. Khủng hoảng hàng hải này vẫn đang tác động mạnh đến thị trường vận tải biển do tình trạng tắc nghẽn nghiêm trọng tại cảng Singapore, cảng container lớn thứ hai thế giới.

Thị trường vận tải biển hiện đang trải qua khủng hoảng còn khó khăn hơn cả thời điểm Covid-19. Số lượng container đang chờ xuất cảng quá lớn, đến mức có hãng tàu báo phải chờ gấp 3 lần so với trước để cập cảng. Tình trạng thiếu tàu khiến giá cước tăng đột biến trở lại, gấp 2 - 2,5 lần so với 2 tháng trước. Các chuyến tàu giảm nhiều, hàng hóa phải đợi gom đủ mới được vận chuyển. Khách hàng thấy giá cước tăng không thể tin nổi nên liên tục hủy booking", bà Nguyên than thở.

Doanh nghiệp Trung Quốc "chiếm chỗ", đẩy giá cước vận tải biển lên cao 

Trước đó, một số doanh nghiệp cho biết chính phủ Mỹ dự định áp thuế mạnh lên nhiều loại hàng hóa từ Trung Quốc vào đầu tháng 8, khiến các nhà xuất khẩu Trung Quốc và nhập khẩu Mỹ đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu để tránh thuế. Họ cũng sẵn sàng chi trả mức phí vận tải cao hơn để có thể giữ chỗ trước. Hiện tại, lượng hàng hóa từ Trung Quốc đang tập trung tại cảng Singapore rất lớn, chiếm khoảng 26% sức chở container toàn cầu đang bị kẹt tại đây. Do đó, cảng phải ưu tiên xử lý số hàng này để giúp hàng Trung Quốc tránh thuế cao.

Ông Nguyễn Lý Trường An, chuyên gia thương mại và Phó giám đốc Công ty Global SeaAir cho biết, chỉ số tắc nghẽn cảng toàn cầu hiện đã lên tới 2 triệu TEU, chiếm gần 7% tổng sức chở toàn cầu. Trong khi bình thường chỉ ở mức 2-4%. “Hiện tại, khách hàng Trung Quốc đang tăng cường giữ container và đặt chỗ trước, khiến giá cước vận tải biển tăng vọt. Trong hơn một tháng qua, chỉ số vận chuyển container tại Thượng Hải đã tăng 42%, đây là một mức tăng đáng kể so với các cảng lớn trên thế giới. Chỉ số container toàn cầu, đại diện cho giá cước vận tải container giao ngay trên các tuyến vận tải quốc tế chính, đã trở lại mức cao nhất từng thấy trong thời kỳ dịch Covid-19. Một số doanh nghiệp xuất khẩu từ Việt Nam hiện đang giữ hàng, chờ giá giảm mới đặt chỗ. Tuy nhiên, đây chỉ là sự tính toán của doanh nghiệp."

Trước tình trạng này, nhiều doanh nghiệp đang tạm thời dừng lại để theo dõi tình hình, nếu không cần xuất khẩu gấp thì không cần phải đặt tàu bằng mọi giá. Tuy nhiên, ông Nguyễn Lý Trường An cảnh báo rằng hiện tại các hãng tàu lớn trên thế giới đều không còn chỗ hoặc đã tăng giá. Doanh nghiệp không có lựa chọn nào khác nếu chờ giá cước vận tải giảm mới đặt chỗ chắc chắn sẽ gặp khó khăn. "Dự đoán thị trường cho thấy giá cước vận tải biển sẽ giữ ở mức cao đến hết quý 3 năm nay," chuyên gia này dự báo.

Cần kiểm soát việc tăng phí của các hãng tàu

Hiện tại, có thể thấy rằng hầu hết các giao dịch thương mại đang bị ảnh hưởng mạnh bởi thị trường Trung Quốc. Theo thông tin từ các hãng tin quốc tế, tất cả container rỗng đang được chuyển về Trung Quốc vì các thương nhân ở đây trả phí cao hơn so với các nước khác. Một thành viên của Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam cho biết, từ khi đại dịch bùng phát, cụ thể là từ năm 2021, rất nhiều yếu tố đã làm tăng chi phí logistics, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước. Dù đại dịch đã qua, xung đột trên biển đã giảm, nhưng nhiều đơn hàng xuất khẩu vẫn bị hủy, giao hàng chậm trễ, thanh toán kéo dài. Thời gian vận chuyển lâu hơn làm tăng chi phí. Cùng với đó là sự gia tăng của các loại phụ phí. Ngành logistics và các doanh nghiệp tiếp tục gặp nhiều khó khăn mà không có lựa chọn khác. Xuất khẩu của Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào các hãng tàu nước ngoài, nên việc kiến nghị hay đề xuất các biện pháp cải thiện là rất khó khăn.

Theo Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam, trong nhiều năm qua, các hãng tàu nước ngoài đã tự ý thu hàng chục loại phí và phụ phí khác nhau đối với hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam. Thậm chí, mức tăng phí thường không có cơ sở rõ ràng và thường cao hơn nhiều so với phí bốc dỡ container mà các hãng tàu trả lại cho các cảng biển Việt Nam.

Trong bối cảnh này, để giúp doanh nghiệp hoạt động ổn định hơn, Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam đã đề xuất các cơ quan chức năng có biện pháp mạnh mẽ để kiểm soát việc điều chỉnh phí THC và các loại phụ phí của các hãng tàu nước ngoài. Hiệp hội cũng đề nghị bổ sung các khoản phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa container bằng đường biển vào danh mục hàng hóa và dịch vụ phải kê khai giá, nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý giá cả và các loại phụ thu tại cảng biển, tránh tình trạng các hãng tàu tự ý tăng giá và thu phí không hợp lý, ảnh hưởng đến quyền lợi của các chủ hàng xuất nhập khẩu.

Theo phản ánh của các doanh nghiệp, việc tăng các loại phí phụ thu đã mang lại siêu lợi nhuận cho các hãng tàu. Do đó, cần sớm có cơ chế quản lý việc thu các loại phụ phí phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam và thông lệ quốc tế, không loại trừ yêu cầu các hãng tàu ngừng ngay việc thu các loại phí không hợp lý.

Nguồn: https://thanhnien.vn/cuoc-van-tai-bien-tang-vot-hang-xuat-khau-gap-kho-1852406071948281.htm 

Chia sẻ bài viết này