Sự áp dụng thuế carbon không chỉ gây ảnh hưởng đáng kể đến các ngành sản xuất như thép, xi măng, nhôm, phân bón, và điện mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến ngành logistics. Đây là lĩnh vực có lượng phát thải carbon cao do các hoạt động vận chuyển và giao thông vận tải.
Trong tình hình biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, Liên minh châu Âu (EU) đã quyết định áp dụng một chính sách thuế carbon đối với các hàng hóa nhập khẩu, gọi là “Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon” (CBAM). Chính sách này nhằm khuyến khích các nền kinh tế trên toàn cầu chuyển dịch sang hướng bền vững và thân thiện với môi trường. CBAM sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày đầu tiên của năm 2026, sau một giai đoạn thử nghiệm kéo dài từ năm 2023 đến 2025. Theo chính sách này, các công ty xuất khẩu sang châu Âu sẽ phải đóng thuế carbon nếu sản phẩm của họ phát thải carbon cao hơn mức tiêu chuẩn do EU đặt ra.
Áp dụng thuế carbon không chỉ ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp sản xuất chính như thép, xi măng, nhôm, phân bón và điện mà còn gây tác động mạnh mẽ lên ngành logistics. Ngành này, với lượng khí thải carbon cao do hoạt động vận chuyển, đang phải đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là từ tàu biển, xe tải và máy bay.
Thêm vào đó, Liên minh châu Âu cũng triển khai Chỉ thị Báo cáo Bền vững Doanh nghiệp (CSRD), yêu cầu các doanh nghiệp công khai các thông tin liên quan đến tác động môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Điều này buộc các nhà cung cấp dịch vụ logistics bên ngoài EU phải tuân thủ, nếu họ là một phần của chuỗi cung ứng của các công ty châu Âu có nghĩa vụ báo cáo theo CSRD. Đến năm 2028, quy định này sẽ mở rộng để áp dụng cho các công ty không thuộc EU nhưng có hoạt động kinh doanh tại châu Âu.
Đối với ngành logistics Việt Nam, thị trường châu Âu là một yếu tố không thể thiếu trong mạng lưới cung ứng toàn cầu, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang khai thác tối đa lợi ích từ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) để thúc đẩy xuất khẩu. Tuy nhiên, với việc áp dụng chính sách thuế carbon mới của EU, các công ty logistics Việt Nam buộc phải xem xét lại các chi phí vận chuyển. Chi phí liên quan đến carbon sẽ tăng, làm tăng chi phí sản xuất và có thể ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của họ trên thị trường quốc tế.
Khi Liên minh châu Âu bắt đầu thực thi thuế carbon, ngành logistics Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng. Áp lực về chi phí là rõ ràng nhất. Hầu hết các công ty logistics tại Việt Nam hiện vẫn dựa vào phương tiện vận chuyển truyền thống, tiêu thụ nhiều nhiên liệu và phát thải lượng lớn carbon. Điều này có nghĩa là họ sẽ phải chịu chi phí cao hơn do thuế carbon khi xuất khẩu hàng hóa đi châu Âu, từ đó làm tăng tổng chi phí vận hành và thu hẹp lợi nhuận.
Hơn nữa, sức ép từ cạnh tranh quốc tế cũng ngày càng gia tăng, vì các doanh nghiệp logistics ở các nước phát triển đã áp dụng công nghệ xanh và phương tiện thân thiện với môi trường từ sớm. Điều này đặt các công ty logistics Việt Nam trước nguy cơ mất thị phần nếu không nhanh chóng cập nhật và thích ứng với xu hướng mới.
Bên cạnh đó, thay đổi mô hình kinh doanh là một áp lực không thể tránh khỏi cho các doanh nghiệp logistics Việt Nam. Việc thực thi thuế carbon đòi hỏi các công ty này phải điều chỉnh cách thức hoạt động của mình, từ việc tối ưu hóa các tuyến đường để giảm thiểu lượng khí thải đến việc đầu tư vào các phương tiện vận chuyển thân thiện với môi trường như xe điện và tàu sử dụng nhiên liệu sạch. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này yêu cầu một lượng vốn đầu tư đáng kể, cùng với sự thay đổi trong tư duy quản lý và vận hành, điều này mang lại những thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp trong ngành.
Theo ông Hoàng Vượng – Phó Trưởng ban Vận tải biển, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC - mã chứng khoán MVN), hiện phần lớn đội tàu của VIMC đều đáp ứng yêu cầu theo hai chỉ số quy định về phát thải carbon, nên các tàu đang khai thác không cần phải áp dụng thêm biện pháp can thiệp nào để giảm phát thải.
Tuy nhiên, ông Vượng cũng cho rằng, những quy định mới đang tạo ra áp lực không nhỏ đối với các doanh nghiệp vận tải biển. Để hạn chế tối đa thiệt hại, các đơn vị buộc phải cân nhắc nhiều giải pháp như giảm tốc độ khai thác của tàu. Trong trường hợp tàu không đạt chuẩn, một lựa chọn khác là thay thế động cơ, song phương án này đòi hỏi chi phí lớn nên rất ít doanh nghiệp dám triển khai.
Trước sức ép ngày càng lớn từ chính sách thuế carbon của châu Âu, các doanh nghiệp logistics Việt Nam buộc phải xây dựng những chiến lược cụ thể nhằm thích ứng và duy trì lợi thế cạnh tranh.
Tại hội thảo “Logistics xanh – Đích đến bền vững” do Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) tổ chức ngày 12/2/2025, các chuyên gia nhận định rằng, để đáp ứng yêu cầu phát triển xanh, ngành logistics không thể chỉ dừng lại ở ứng dụng công nghệ, phần mềm hay trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm tối ưu quãng đường vận chuyển và tải trọng hàng hóa. Việc bảo trì phương tiện định kỳ để duy trì hiệu suất động cơ, giảm tiêu hao nhiên liệu; chuyển đổi dần sang xe điện hoặc phương tiện sử dụng nhiên liệu sinh học, CNG, LPG… cũng là những giải pháp mang tính cấp thiết.
Ngoài ra, các doanh nghiệp cần đẩy mạnh triển khai mô hình logistics thông minh, cải tiến hệ thống quản lý kho bãi nhằm hạn chế lãng phí năng lượng. Việc đa dạng hóa phương thức vận tải, kết hợp hiệu quả giữa các loại hình vận chuyển và mở rộng hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước cũng được xem là hướng đi chiến lược trong quá trình chuyển đổi xanh toàn diện.
Trước đó, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) – ông Đào Trọng Khoa – cũng từng nhấn mạnh vai trò then chốt của Chính phủ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM). Theo ông, cần có các chính sách ưu đãi thuế cho các khoản đầu tư xanh, đồng thời đẩy mạnh các chương trình đào tạo chuyên sâu giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực hạch toán và kiểm soát lượng phát thải carbon.
“Dù CBAM mang lại không ít thách thức cho các doanh nghiệp xuất khẩu sang Liên minh châu Âu, song đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh đổi mới, chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững,” ông Khoa khẳng định. Theo ông, những rào cản chính hiện nay tập trung ở việc đáp ứng yêu cầu tuân thủ và báo cáo phát thải, nâng cấp cơ sở hạ tầng, cùng nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng – tất cả đều đòi hỏi tầm nhìn chiến lược và sự đầu tư dài hạn.
Từ đó, các sáng kiến nhằm vượt qua thách thức này cần được triển khai đồng bộ, bao gồm đầu tư hoàn thiện hạ tầng logistics theo hướng thân thiện với môi trường, tăng cường ứng dụng mô hình logistics xanh, và thúc đẩy hợp tác liên ngành giữa doanh nghiệp logistics và các doanh nghiệp sản xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
Nguồn: https://nguoiquansat.vn/ap-luc-va-co-hoi-doanh-nghiep-logistics-viet-truoc-chinh-sach-danh-thue-carbon-cua-chau-au-sap-co-hieu-luc-201693.html
Mặc dù sản lượng giảm, giá cước trung bình toàn cầu vẫn duy trì ở mức cao, tiếp tục xu hướng tăng từ đầu tháng 3. Giá cước trung bình tuần qua tăng +2% WoW và +3% nếu so sánh...
Dự án xây dựng tuyến đường kết nối sân bay Gia Bình (huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh) với Hà Nội, đồng thời nối tiếp cầu Kênh Vàng đi Hải Dương qua tỉnh Bắc Ninh, có chiều dài...
Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) vừa gửi văn bản kiến nghị tới Thủ tướng Chính phủ, đưa ra các đề xuất ứng phó với quyết định áp thuế đối ứng của Mỹ....
Chi phí vận tải hàng không từ Trung Quốc đến Mỹ đã tăng mạnh, khi các doanh nghiệp gấp rút đưa hàng vào Mỹ nhằm đối phó với các biện pháp thuế quan diện rộng do Tổng thống...
Ngành logistics Việt Nam đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ để thích ứng với những yêu cầu mới của thị trường toàn cầu. Các doanh nghiệp không chỉ cần linh hoạt mà còn...
Trước bối cảnh biến động của chính sách vận tải trong nước và xu thế thương mại toàn cầu, ngành logistics Việt Nam đang đứng trước những thách thức lẫn cơ hội mới. Để nâng...
Ngành logistics, đặc biệt là logistics hàng không, giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của Nam Phi. Trong khi đó, tại Việt Nam, lĩnh vực này vẫn còn nhiều dư...
Tổng Bí thư yêu cầu triển khai chính sách tài chính mở cho các mô hình trung tâm tài chính quốc tế, tận dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư gián tiếp từ nước ngoài. Đồng thời,...
Hội nghị tại trụ sở của Liên đoàn Giao nhận Vận tải Quốc tế (FIATA Headquarters Meeting – FIATA HQ Meeting) với chủ đề “Giải quyết những thách thức và nắm bắt cơ hội ngành...
ALS