Sự phát triển của thương mại điện tử, chuyển đổi số và tăng trưởng xanh đã mở ra những cơ hội lớn, nhưng nền kinh tế khó có thể tăng tốc nếu ngành logistics không bắt kịp xu thế. Hiện nay, Việt Nam đang khẩn trương xây dựng một hệ sinh thái logistics hiện đại, gắn kết chặt chẽ với chuỗi cung ứng toàn cầu. Đây được kỳ vọng là đòn bẩy quan trọng giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường.
Hạn chế trong cơ sở hạ tầng logistics
Ngành logistics tại Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng 14-16% trong những năm gần đây, với quy mô thị trường ước tính đạt hơn 45 tỷ USD vào năm 2024. Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam hiện đứng thứ 43/155 quốc gia về Chỉ số Hiệu quả Logistics (LPI) và nằm trong nhóm 5 nước dẫn đầu ASEAN.
Tuy nhiên, chi phí logistics của Việt Nam vẫn ở mức cao, chiếm khoảng 16-20% GDP, cao hơn mức trung bình toàn cầu. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp xuất nhập khẩu.
Cơ sở hạ tầng logistics còn nhiều bất cập, thiếu liên kết giữa các trung tâm logistics cấp vùng và quốc gia, mạng lưới kho bãi, cảng cạn và cảng trung chuyển chưa đáp ứng tiêu chuẩn hiện đại. Ứng dụng công nghệ số trong ngành logistics còn hạn chế, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa do thiếu nguồn lực đầu tư vào chuyển đổi số.
Nguồn nhân lực trong ngành logistics đang thiếu hụt cả về số lượng và chất lượng, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển quốc tế hóa và chuyên nghiệp hóa. Thêm vào đó, biến đổi khí hậu và xu hướng phát triển xanh đặt ra áp lực lớn buộc ngành logistics phải thay đổi để giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và hướng đến kinh tế tuần hoàn.
Bà Trương Thị Mùi, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Logistics Quốc tế Bắc Giang, chỉ ra rằng hạ tầng giao thông phụ thuộc lớn vào vận tải đường bộ (chiếm 70-75%), dẫn đến chi phí cao và thiếu ổn định. Trong khi đó, vận tải đường sắt và đường thủy nội địa dù có tiềm năng nhưng chưa được khai thác hiệu quả.
Xây dựng hệ sinh thái logistics hiện đại
Theo TS. Bùi Bá Nghiêm, chuyên viên cao cấp Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), Việt Nam cần phát triển hệ sinh thái logistics hiện đại, gắn kết với chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong đó, logistics số và logistics xanh là hai trụ cột chiến lược giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Chiến lược phát triển logistics thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn 2045, đang được Bộ Công Thương hoàn thiện, đặt mục tiêu đến năm 2035, dịch vụ logistics sẽ đóng góp 6-8% GDP, tốc độ tăng trưởng trung bình đạt 15-20%/năm, và chi phí logistics giảm xuống còn 12-15% GDP.
Quyết định số 1658/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược Quốc gia tăng trưởng xanh cũng đề cập đến mục tiêu phát triển logistics xanh, bao gồm sử dụng năng lượng sạch, giảm phát thải, và ưu tiên vận tải đa phương thức kết hợp hạ tầng giao thông hiện đại.
Thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo
Trong kỷ nguyên 4.0, logistics được định hình là một ngành dịch vụ công nghệ cao. Ông Phạm Nguyễn Thanh Quang, Tổng Giám đốc Lazada Logistics, cho biết công ty đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) để tự động hóa quy trình, tối ưu hóa tuyến giao hàng và cải thiện trải nghiệm người dùng.
Bà Trương Thị Mùi nhấn mạnh sự cần thiết của việc tích hợp vận tải đa phương thức với hệ thống kho thông minh. Đồng bộ hóa các phương thức vận tải sẽ giúp giảm 10-15% chi phí logistics, đặc biệt trong các ngành thương mại điện tử, dệt may và điện tử.
Liên kết và phát triển bền vững
Theo TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia, doanh nghiệp logistics cần đa dạng hóa đối tác, sản phẩm, và chuỗi cung ứng, đồng thời tập trung vào "xanh hóa và số hóa". Các cấp quản lý cần vào cuộc đồng bộ để xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng logistics hiện đại, thúc đẩy liên kết vùng và phát triển thương mại điện tử dựa trên nền tảng số hóa.
Phát triển hệ thống logistics thông minh không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia mà còn đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế bền vững.
Ông Phạm Tấn Công
Theo ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam rất quan tâm đến mô hình thành công của Singapore, nơi có các cơ chế hỗ trợ tối ưu. Với sự chuẩn bị bài bản, Singapore đã trở thành trung tâm nhập khẩu trung gian quan trọng trong khu vực, đạt doanh thu gần 90 tỷ USD mỗi năm. Ông Công cho rằng bên cạnh việc phát triển các trung tâm tài chính, Việt Nam cần nghiên cứu và học hỏi mô hình này để xây dựng trung tâm giao dịch hàng hóa quốc tế, đưa Việt Nam trở thành điểm đến nhập khẩu hàng hóa trong khu vực. Để hiện thực hóa mục tiêu này, cần triển khai đồng bộ các giải pháp như giảm chi phí logistics nội địa, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư vào các ngành phụ trợ, tăng cường kết nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp, đồng thời có chính sách hỗ trợ về phí như bảo hiểm. Những biện pháp này sẽ giúp Việt Nam không chỉ thu hút các nhà đầu tư nước ngoài mà còn trở thành trung tâm thương mại và logistics khu vực, góp phần đa dạng hóa thị trường và nâng cao vị thế quốc tế.
Ông Trần Thanh Hải
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), nhận định rằng logistics ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Khi lượng hàng hóa sản xuất, lưu thông, và xuất nhập khẩu tăng nhanh, tầm quan trọng của logistics càng rõ rệt. Tuy nhiên, để ngành logistics vượt qua vai trò hỗ trợ và trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế quốc gia, rất cần có các định hướng chiến lược và chính sách đồng bộ từ cơ quan quản lý nhà nước.
Container “made in Vietnam” vào mạng lưới logistics của hãng tàu lớn thứ 3 thế giới
Các sản phẩm container “Made in Vietnam” đang dần khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ những tập đoàn logistics hàng đầu thế giới.
Việc phát triển các hành lang vận tải thế hệ mới không chỉ là xu thế tất yếu đối với Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, mà còn đóng vai trò “đòn bẩy chiến lược” để khu...
Mỹ tăng thuế hơn 400 sản phẩm có thép và nhôm, gây chấn động ngành logistics
Ngày 19/8, Bộ Thương mại Mỹ công bố quyết định áp thuế quan bổ sung đối với thép và nhôm trên hơn 400 nhóm sản phẩm, bao gồm tua-bin gió, cần cẩu di động, thiết bị gia dụng,...
Ngày 19/8, ba dự án trọng điểm trong lĩnh vực hàng không đồng loạt được khởi công, bao gồm: Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, Nhà ga hành khách T2 – Cảng hàng không quốc tế...
Chuyển toàn bộ vận tải hàng hóa quốc tế từ Tân Sơn Nhất về Long Thành: Cơ hội bứt phá...
Cảng hàng không quốc tế Long Thành (LTIA) sẽ tiếp nhận toàn bộ hoạt động vận tải hàng hóa quốc tế, mở ra cơ hội để Việt Nam vươn lên trở thành trung tâm logistics hàng không...
Báo cáo Xu hướng vận tải hàng không tuần 32 năm 2025 từ WorldACD
Sản lượng vận tải hàng không toàn cầu tiếp tục suy giảm tuần thứ hai liên tiếp trong tuần 32, giảm -2% so với tuần trước (tuần 31), vốn đã thấp hơn -1% so với khối lượng hàng...
Định hướng vận tải liên phương thức ở “cửa ngõ logistics” Việt Nam - Campuchia tại Tây...
Tây Ninh đang bước vào giai đoạn then chốt trong hành trình khẳng định vị thế là “cửa ngõ logistics” của Việt Nam sang Campuchia, đồng thời đảm nhận vai trò trung chuyển quan...
Giá cước vận tải hàng không giảm do mùa thấp điểm vẫn tiếp diễn
Thị trường vận tải hàng hóa hàng không toàn cầu tiếp tục bước vào giai đoạn mùa thấp điểm, khiến biến động giá cước trong tháng 7 ở mức “nhẹ” so với các tháng trước.
Việt Nam là trung tâm phát triển logistics của châu Á
Theo bà Kawal Preet, Chủ tịch FedEx khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Việt Nam đang nổi lên nhanh chóng như một trong những trung tâm logistics quan trọng nhất của khu vực.