Sự phát triển của thương mại điện tử, chuyển đổi số và tăng trưởng xanh đã mở ra những cơ hội lớn, nhưng nền kinh tế khó có thể tăng tốc nếu ngành logistics không bắt kịp xu thế. Hiện nay, Việt Nam đang khẩn trương xây dựng một hệ sinh thái logistics hiện đại, gắn kết chặt chẽ với chuỗi cung ứng toàn cầu. Đây được kỳ vọng là đòn bẩy quan trọng giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường.
Hạn chế trong cơ sở hạ tầng logistics
Ngành logistics tại Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng 14-16% trong những năm gần đây, với quy mô thị trường ước tính đạt hơn 45 tỷ USD vào năm 2024. Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam hiện đứng thứ 43/155 quốc gia về Chỉ số Hiệu quả Logistics (LPI) và nằm trong nhóm 5 nước dẫn đầu ASEAN.
Tuy nhiên, chi phí logistics của Việt Nam vẫn ở mức cao, chiếm khoảng 16-20% GDP, cao hơn mức trung bình toàn cầu. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp xuất nhập khẩu.
Cơ sở hạ tầng logistics còn nhiều bất cập, thiếu liên kết giữa các trung tâm logistics cấp vùng và quốc gia, mạng lưới kho bãi, cảng cạn và cảng trung chuyển chưa đáp ứng tiêu chuẩn hiện đại. Ứng dụng công nghệ số trong ngành logistics còn hạn chế, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa do thiếu nguồn lực đầu tư vào chuyển đổi số.
Nguồn nhân lực trong ngành logistics đang thiếu hụt cả về số lượng và chất lượng, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển quốc tế hóa và chuyên nghiệp hóa. Thêm vào đó, biến đổi khí hậu và xu hướng phát triển xanh đặt ra áp lực lớn buộc ngành logistics phải thay đổi để giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và hướng đến kinh tế tuần hoàn.
Bà Trương Thị Mùi, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Logistics Quốc tế Bắc Giang, chỉ ra rằng hạ tầng giao thông phụ thuộc lớn vào vận tải đường bộ (chiếm 70-75%), dẫn đến chi phí cao và thiếu ổn định. Trong khi đó, vận tải đường sắt và đường thủy nội địa dù có tiềm năng nhưng chưa được khai thác hiệu quả.
Xây dựng hệ sinh thái logistics hiện đại
Theo TS. Bùi Bá Nghiêm, chuyên viên cao cấp Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), Việt Nam cần phát triển hệ sinh thái logistics hiện đại, gắn kết với chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong đó, logistics số và logistics xanh là hai trụ cột chiến lược giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Chiến lược phát triển logistics thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn 2045, đang được Bộ Công Thương hoàn thiện, đặt mục tiêu đến năm 2035, dịch vụ logistics sẽ đóng góp 6-8% GDP, tốc độ tăng trưởng trung bình đạt 15-20%/năm, và chi phí logistics giảm xuống còn 12-15% GDP.
Quyết định số 1658/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược Quốc gia tăng trưởng xanh cũng đề cập đến mục tiêu phát triển logistics xanh, bao gồm sử dụng năng lượng sạch, giảm phát thải, và ưu tiên vận tải đa phương thức kết hợp hạ tầng giao thông hiện đại.
Thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo
Trong kỷ nguyên 4.0, logistics được định hình là một ngành dịch vụ công nghệ cao. Ông Phạm Nguyễn Thanh Quang, Tổng Giám đốc Lazada Logistics, cho biết công ty đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) để tự động hóa quy trình, tối ưu hóa tuyến giao hàng và cải thiện trải nghiệm người dùng.
Bà Trương Thị Mùi nhấn mạnh sự cần thiết của việc tích hợp vận tải đa phương thức với hệ thống kho thông minh. Đồng bộ hóa các phương thức vận tải sẽ giúp giảm 10-15% chi phí logistics, đặc biệt trong các ngành thương mại điện tử, dệt may và điện tử.
Liên kết và phát triển bền vững
Theo TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia, doanh nghiệp logistics cần đa dạng hóa đối tác, sản phẩm, và chuỗi cung ứng, đồng thời tập trung vào "xanh hóa và số hóa". Các cấp quản lý cần vào cuộc đồng bộ để xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng logistics hiện đại, thúc đẩy liên kết vùng và phát triển thương mại điện tử dựa trên nền tảng số hóa.
Phát triển hệ thống logistics thông minh không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia mà còn đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế bền vững.
Ông Phạm Tấn Công
Theo ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam rất quan tâm đến mô hình thành công của Singapore, nơi có các cơ chế hỗ trợ tối ưu. Với sự chuẩn bị bài bản, Singapore đã trở thành trung tâm nhập khẩu trung gian quan trọng trong khu vực, đạt doanh thu gần 90 tỷ USD mỗi năm. Ông Công cho rằng bên cạnh việc phát triển các trung tâm tài chính, Việt Nam cần nghiên cứu và học hỏi mô hình này để xây dựng trung tâm giao dịch hàng hóa quốc tế, đưa Việt Nam trở thành điểm đến nhập khẩu hàng hóa trong khu vực. Để hiện thực hóa mục tiêu này, cần triển khai đồng bộ các giải pháp như giảm chi phí logistics nội địa, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư vào các ngành phụ trợ, tăng cường kết nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp, đồng thời có chính sách hỗ trợ về phí như bảo hiểm. Những biện pháp này sẽ giúp Việt Nam không chỉ thu hút các nhà đầu tư nước ngoài mà còn trở thành trung tâm thương mại và logistics khu vực, góp phần đa dạng hóa thị trường và nâng cao vị thế quốc tế.
Ông Trần Thanh Hải
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), nhận định rằng logistics ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Khi lượng hàng hóa sản xuất, lưu thông, và xuất nhập khẩu tăng nhanh, tầm quan trọng của logistics càng rõ rệt. Tuy nhiên, để ngành logistics vượt qua vai trò hỗ trợ và trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế quốc gia, rất cần có các định hướng chiến lược và chính sách đồng bộ từ cơ quan quản lý nhà nước.
Báo cáo Xu hướng vận tải hàng không tuần 22 năm 2025 từ WorldACD
Khối lượng vận tải hàng không toàn cầu đã phục hồi trong tháng 5 với mức tăng +4% so với tháng trước (MoM), theo số liệu và phân tích mới nhất từ WorldACD Market Data.
Chuẩn bị mặt bằng làm đường kết nối sân bay Gia Bình
UBND thành phố Hà Nội và UBND tỉnh Bắc Ninh đang chuẩn bị các phương án đầu tư cho các đoạn tuyến đường kết nối sân bay Gia Bình với Thủ đô Hà Nội. UBND thành phố Hà Nội đã...
Tắc nghẽn tại cảng châu Âu báo hiệu làn sóng gián đoạn chuỗi cung ứng
Tình trạng tắc nghẽn lan rộng tại các cảng lớn ở châu Âu đang cảnh báo về một làn sóng gián đoạn chuỗi cung ứng mới, đồng thời làm tăng áp lực lên chi phí vận tải biển, trong...
Logistics và vận tải biển “bùng nổ” sau thỏa thuận đình chiến thương mại Mỹ – Trung
Thỏa thuận tạm hoãn áp thuế trong 90 ngày giữa Mỹ và Trung Quốc đã thúc đẩy cơn sốt đơn hàng xuất khẩu từ Trung Quốc sang bờ Tây nước Mỹ, đưa thị trường vận tải biển và logistics...
Báo cáo Xu hướng vận tải hàng không tuần 21 năm 2025 từ WorldACD
Thị trường hàng hóa hàng không toàn cầu ổn định về sản lượng trong tuần kết thúc vào Chủ nhật, ngày 25 tháng 5 (tuần 21), so với tuần trước đó. Mặc dù số liệu so sánh tuần...
Việt Nam - Malaysia hợp tác chiến lược về hàng không, logistics, AI
Trên cơ sở hợp tác đã có, Thủ tướng kêu gọi các doanh nghiệp Malaysia tăng cường đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực hàng không, logistics, trí tuệ nhân tạo (AI)...
Vận tải Việt Nam tháng 4/2025: Bứt phá nhờ nhu cầu nội địa và tăng trưởng logistics
Tháng 4/2025 chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ trong cả hai lĩnh vực vận tải hành khách và hàng hóa nhờ nhu cầu đi lại tăng cao trong kỳ nghỉ lễ kéo dài, cùng với sự hồi phục...
Hệ thống logistics ở Việt Nam được 'nâng hạng' nhờ năng lực sản xuất
Từ một quốc gia chủ yếu gia công, lắp ráp đơn giản, Việt Nam đang vươn lên trở thành trung tâm sản xuất hàng hóa quan trọng của thế giới. Sự chuyển đổi này không chỉ định...
Việt Nam - Hoa Kỳ kết thúc vòng đàm phán thứ 2 về thuế quan, tháng 6 sẽ tiếp tục
Bộ Công Thương thông báo, vòng đàm phán lần thứ hai Hiệp định song phương về Thương mại đối ứng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã kết thúc thành công với nhiều tiến bộ tích cực.
Sức ép thuế quan Mỹ: Apple, Foxconn bám trụ tại Việt Nam - Samsung, LG và Intel tính đường...
Một số tập đoàn lớn như Apple, Foxconn, Luxshare và Goertek tiếp tục mở rộng hoạt động tại Việt Nam nhờ chiến lược dài hạn và vai trò trung tâm của Việt Nam trong chuỗi cung...