Hải quan là gì? Cục hải quan là gì?

Hải quan đóng vai trò không thể thiếu trong việc kiểm soát và quản lý các hoạt động xuất nhập khẩu của mỗi quốc gia. Trong hệ thống hải quan, Cục hải quan là cơ quan quản lý trực tiếp, thực thi chính sách và pháp luật về xuất nhập khẩu. Vậy hải quan là gì và Cục hải quan là gì? Có những nhiệm vụ, quyền hạn như thế nào? Cùng ALS làm rõ những khái niệm và các vấn đề liên quan ngay sau đây!

1. Hải quan là gì?

Hải quan là cơ quan nhà nước có chức năng quản lý việc nhập khẩu và xuất khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu, biên giới của một quốc gia. Các hoạt động của hải quan nhằm đảm bảo rằng hàng hóa nhập vào hoặc xuất ra khỏi lãnh thổ quốc gia đều tuân thủ các quy định pháp luật, đồng thời góp phần thúc đẩy thương mại và bảo vệ lợi ích kinh tế quốc gia. Cụ thể, hải quan thực hiện các thủ tục kiểm tra, giám sát và thông quan hàng hóa. 

Nhiệm vụ của hải quan không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra và giám sát hàng hóa, mà còn bao gồm cả việc bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh quốc gia,và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng. Hải quan cũng chịu trách nhiệm trong việc hợp tác quốc tế về thương mại và hải quan, góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu.

2. Các thông tin về Cục hải quan

2.1. Cục hải quan là gì?

Theo Quyết định số 1919/QĐ-BTC, Cục hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là Cục Hải quan) là cơ quan trực thuộc Tổng cục Hải quan. Cục có chức năng hỗ trợ Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan trong việc quản lý nhà nước về hải quan và thực thi các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động hải quan trên địa bàn quản lý. Nhiệm vụ của Cục Hải quan bao gồm thực hiện và giám sát các quy định pháp luật về hải quan nhằm đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp trong các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa.

Cục Hải quan có tư cách pháp nhân độc lập, sử dụng con dấu riêng và có quyền mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước theo quy định của pháp luật.

2.2. Vị trí và chức năng của Cục hải quan

Cục hải quan bao gồm Cục hải quan tỉnh, liên tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương, là một đơn vị trực thuộc Tổng cục Hải quan, có vị trí quan trọng trong hệ thống quản lý hải quan quốc gia.

Cục hải quan có nhiệm vụ hỗ trợ Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan trong việc quản lý nhà nước về hải quan. Đồng thời, Cục chịu trách nhiệm tổ chức thực thi các quy định pháp luật về hải quan và các quy định liên quan trên địa bàn mình quản lý theo đúng quy định pháp luật.

2.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của Cục hải quan

Thực thi và triển khai các quy định pháp luật về hải quan: Cục Hải quan có trách nhiệm tổ chức, hướng dẫn và thực hiện các quy định của nhà nước liên quan đến thủ tục hải quan, giám sát và kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh, cũng như phương tiện vận tải tại các cửa khẩu và các địa điểm khác theo quy định.

• Quản lý thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, hàng quá cảnh và phương tiện vận tải tại các khu vực hoạt động của hải quan.
• Áp dụng các biện pháp kỹ thuật quản lý rủi ro trong quá trình thực thi nghiệp vụ hải quan.
• Thực hiện các biện pháp kiểm soát để ngăn chặn buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép, phòng chống ma túy và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
• Quản lý và thực thi quy định về thuế và các khoản thu liên quan đến hàng hóa xuất nhập khẩu.
• Kiểm tra hàng hóa sau khi thông quan nhằm đảm bảo tính chính xác và hợp pháp.
• Thực hiện các chính sách ưu tiên đối với doanh nghiệp theo quy định.
• Áp dụng biện pháp cưỡng chế trong việc thi hành các quyết định hành chính thuộc thẩm quyền.
• Thống kê hoạt động xuất nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa và phương tiện vận tải theo đúng quy định.

Hướng dẫn và giám sát các đơn vị cấp dưới: Cục Hải quan chỉ đạo, kiểm tra và hướng dẫn các Chi cục Hải quan và các Đội Kiểm soát hải quan trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.

Thanh tra, kiểm tra: Cục thực hiện việc thanh tra, kiểm tra các hoạt động tuân thủ chính sách và pháp luật về hải quan.

Xử lý vi phạm hành chính: Cục Hải quan có thẩm quyền xử lý các vụ việc vi phạm, buôn lậu và vận chuyển hàng hóa trái phép, đồng thời giải quyết các khiếu nại và tố cáo theo đúng quy định pháp luật.

Đề xuất sửa đổi các quy định pháp luật: Cục có nhiệm vụ kiến nghị về việc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến xuất nhập khẩu, chính sách thuế và các vấn đề vượt quá thẩm quyền, đồng thời báo cáo với Tổng cục Hải quan về các vướng mắc phát sinh.

Ứng dụng khoa học công nghệ: Cục triển khai các tiến bộ khoa học công nghệ và phương pháp quản lý hiện đại vào hoạt động của mình.

Phối hợp với các cơ quan khác: Cục hợp tác với các đơn vị liên quan trên địa bàn để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Tuyên truyền và hướng dẫn: Cục tổ chức tuyên truyền và hướng dẫn thực hiện chính sách, pháp luật về hải quan cho các cá nhân và tổ chức trong khu vực quản lý.

Giải thích và hướng dẫn: Cục giải đáp các thắc mắc và hướng dẫn các vấn đề trong phạm vi quản lý của mình.

Hợp tác quốc tế: Cục tham gia các hoạt động hợp tác quốc tế về hải quan theo phân công hoặc ủy quyền của Tổng cục Hải quan.

Báo cáo và đánh giá: Cục tổng kết, đánh giá và báo cáo kết quả hoạt động theo quy định.

Quản lý nhân sự và tài chính: Cục Hải quan quản lý nhân sự, hồ sơ, tài liệu, trang bị kỹ thuật và kinh phí theo quy định của pháp luật.

Nhiệm vụ khác: Thực hiện các nhiệm vụ khác do Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan giao phó.

3. Địa bàn hoạt động của Cục hải quan

Địa bàn hoạt động của Cục hải quan là những khu vực mà cơ quan hải quan có quyền thực hiện các hoạt động kiểm tra, giám sát và kiểm soát theo quy định pháp luật. Đây là các địa điểm diễn ra hoạt động xuất nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh và quá cảnh, hoặc các hoạt động liên quan. Việc quản lý nhà nước tại những khu vực này là vô cùng quan trọng, đảm bảo tính minh bạch và an ninh trong hoạt động thương mại quốc tế. 

Theo Điều 6 của Luật Hải quan năm 2001 (sửa đổi, bổ sung năm 2005), các khu vực thuộc địa bàn hoạt động của hải quan bao gồm:

• Cửa khẩu đường bộ: Bao gồm các cửa khẩu chính và cửa khẩu phụ dọc theo biên giới đất liền. Đây là nơi cơ quan hải quan thực hiện kiểm soát đối với hàng hóa và phương tiện vận tải qua biên giới.
• Ga đường sắt liên vận quốc tế: Khu vực phục vụ cho các chuyến tàu liên vận quốc tế, nơi diễn ra các hoạt động xuất nhập cảnh hàng hóa và hành khách theo các tuyến đường sắt quốc tế.
• Khu chế xuất: Hàng hóa từ khu chế xuất đưa vào nội địa Việt Nam hoặc ngược lại đều phải làm thủ tục hải quan tại khu chế xuất. Hàng hóa xuất khẩu từ khu chế xuất vào nội địa Việt Nam hoặc mua từ nội địa cũng được coi là hàng xuất nhập khẩu, và các bên phải thực hiện thủ tục hải quan theo quy định.
• Kho ngoại quan: Đây là khu vực đặc biệt trên lãnh thổ Việt Nam, được thiết lập để tạm thời lưu giữ và bảo quản hàng hóa từ nước ngoài hoặc từ trong nước. Hàng hóa trong kho ngoại quan được chờ xuất khẩu hoặc nhập khẩu và chịu sự giám sát của hải quan Việt Nam.
• Kho bảo thuế: Là nơi chứa hàng hóa nhập khẩu đã hoàn tất thủ tục hải quan nhưng chưa nộp thuế. Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh, liên tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương có quyền quyết định thành lập và chấm dứt hoạt động của kho này.
• Bưu điện quốc tế: Là khu vực bao gồm kho bãi, nơi giao nhận bưu phẩm, bưu kiện xuất nhập khẩu, thuộc phạm vi quản lý của bưu điện quốc tế.
• Khu vực ưu đãi hải quan: Là khu vực đặc biệt được Nhà nước thiết lập, nơi các đối tượng thuộc diện quản lý nhà nước được hưởng những ưu đãi đặc biệt về hải quan.

Tìm hiểu thêm:

• Dịch vụ hải quan uy tín tại Hà Nội và Miền Bắc
• Dịch vụ làm tờ khai hải quan uy tín trọn gói

Source: https://luatminhkhue.vn/hai-quan-la-gi.aspx

Chia sẻ bài viết này