Doanh nghiệp chủ động ứng phó thuế quan từ chính quyền Trump

Đứng trước nguy cơ leo thang chiến tranh thương mại và chính sách thuế quan khó lường từ Mỹ, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đang chủ động ứng phó từ việc đa dạng hóa nguồn cung, mở rộng thị trường và điều chỉnh chiến lược kinh doanh nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực.

Thay đổi nguồn cung để giảm rủi ro

Ngay từ đầu tháng 2, Mỹ chính thức áp thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, nâng tổng mức thuế lên 35%. Mặc dù Mỹ đã tạm hoãn tăng thuế với một số đối tác thương mại lớn như Canada và Mexico, nhưng dễ dàng nhận thấy nguy cơ leo thang căng thẳng thương mại vẫn hiện hữu nếu các bên không đạt thỏa thuận. Do đó, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đã chủ động lên phương án ứng phó nhằm giảm thiểu tác động từ biến động thuế quan.

Việt Thắng Jeans (VitaJean) tăng tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ từ 30% lên 45% nhờ linh hoạt trong sản xuất và hợp tác với đối tác tại Mexico. Trước nguy cơ Mỹ áp thuế lên hàng hóa từ Mexico, VitaJean đang lên kế hoạch chuyển đơn hàng về Việt Nam và tìm kiếm nguồn nguyên liệu thay thế Trung Quốc, nhằm duy trì lợi thế cạnh tranh và đảm bảo chuỗi cung ứng ổn định.

Theo ông Phạm Văn Việt, Tổng giám đốc VitaJean, việc tìm nguồn cung thay thế từ Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan và cả trong nước giúp công ty ứng phó linh hoạt trước biến động thị trường. Hiện tại, có đến hơn 35% nguyên liệu của VitaJean đến từ Trung Quốc bởi mức thuế tăng 10% từ Mỹ sẽ đẩy chi phí sản xuất lên 5-6%, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh về giá.

Trong ngành đồ gỗ, ông Điền Quang Hiệp, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Minh Phát 2 (Mifaco) - đơn vị có trên 90% sản phẩm xuất khẩu vào Mỹ đã ghi nhận sự tăng trưởng nhanh chóng khi đơn hàng xuất khẩu sang Mỹ tăng gấp đôi trong quý I-2025 ngay sau khi ông Trump tái đắc cử, cho thấy sự dịch chuyển của thị trường trước các chính sách thương mại mới.

Cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam khi có rất nhiều doanh nghiệp trong ngành cũng ghi nhận tăng trưởng đơn hàng từ Mỹ nhờ sự dịch chuyển khỏi Trung Quốc. Ông Điền Quang Hiệp nhận định, chính sách thuế mới của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc - và khả năng mở rộng sang các quốc gia khác sẽ tạo cơ hội lớn cho xuất khẩu Việt Nam, không chỉ trong ngành đồ gỗ mà còn ở các lĩnh vực như may mặc, da giày...

Giảm phụ thuộc vào Mỹ, tận dụng FTA mặc dù thị trường Mỹ mang lại cơ hội lớn, Mifaco vẫn chủ động đa dạng hóa thị trường, tận dụng các FTA để hưởng ưu đãi thuế và khai thác thị trường nội địa. Công ty cũng chuyển đổi sang sản xuất thông minh, quản lý hiện đại để nâng cao năng lực cạnh tranh.

"Lợi thế nào cũng vô nghĩa nếu giá thành không cạnh tranh, đặc biệt khi nhiều doanh nghiệp nước ngoài đang dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam để xuất khẩu qua Mỹ", ông Hiệp nhận định.

Bên cạnh đồ gỗ, các ngành nông sản, da giày, thủy sản, linh kiện điện tử - vốn có tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ cao cũng đã và đang chuẩn bị phương án ứng phó, tìm cách đa dạng thị trường để giảm thiểu tối đa rủi ro khi đã rút kinh nghiệm từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung trước đây và đại dịch Covid-19.

Chủ động đa dạng nguồn cung và thị trường cũng là phương án chiến lược mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam lựa chọn. Theo ông Phạm Văn Việt, VitaJean đã chuẩn bị 2-3 phương án ứng phó, bao gồm tìm nguồn nguyên liệu thay thế từ nội địa và các nước chưa bị áp thuế. Về thị trường, ngành dệt may trước đây chỉ có dưới 80 thị trường nhưng nay đã mở rộng lên hơn 100 thị trường. Đồng thời, với công nghệ sản xuất tiên tiến, các doanh nghiệp có thể linh hoạt sản xuất đơn hàng nhỏ lẻ phù hợp với từng thị trường, đồng thời giữ giá cả cạnh tranh hơn so với những năm trước.

Tăng cường nguyên liệu nội địa và kiểm soát FDI

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM (Agtex), cho biết xu hướng chuyển dịch đơn hàng may mặc sang Việt Nam đang tăng mạnh sau khi ông Trump tái đắc cử. Hiện tại, hầu hết các doanh nghiệp trong ngành đã có đơn hàng đến hết quý 2. Theo ông Hồng, với chính sách áp thuế cao lên hàng hóa Trung Quốc, các nhà nhập khẩu sẽ tiếp tục chuyển đơn hàng sang Việt Nam. Dự kiến, kim ngạch xuất khẩu của ngành năm 2025 có thể tăng đến 15%.

Ngành gỗ hưởng lợi, dệt may - da giày cần giảm phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu. Thị trường Mỹ hiện chiếm hơn 60% giá trị xuất khẩu ngành gỗ của Việt Nam. Mức thuế xuất khẩu đồ gỗ từ Việt Nam sang Mỹ vẫn giữ ở 0%, trong khi hàng Trung Quốc chịu thuế lên đến 25%. Điều này tạo lợi thế cạnh tranh lớn, giúp ngành gỗ được kỳ vọng sẽ tăng trưởng xuất khẩu và thu hút đầu tư.

Trong khi đó, ngành dệt may, da giày vẫn đối mặt với thách thức lớn khi 70% nguyên phụ liệu vẫn phải nhập khẩu, phần lớn từ Trung Quốc. Để tận dụng cơ hội từ chiến tranh thương mại, Việt Nam cần gia tăng tỷ lệ nội địa hóa, thu hút đầu tư vào sản xuất nguyên liệu trong nước, giúp doanh nghiệp giảm rủi ro và tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Một trong những mối lo ngại lớn hiện nay là nguy cơ hàng hóa Trung Quốc lợi dụng xuất xứ Việt Nam để lách thuế vào thị trường Mỹ. Điều này không chỉ đe dọa uy tín hàng Việt Nam mà còn khiến doanh nghiệp đối mặt với các biện pháp phòng vệ thương mại khắt khe từ Mỹ. Do đó, các doanh nghiệp cần tăng cường kiểm soát nguồn gốc nguyên liệu, minh bạch trong quy trình sản xuất và giấy tờ chứng nhận xuất xứ, đồng thời hợp tác chặt chẽ với cơ quan chức năng để tránh những rủi ro đáng tiếc.

Việt Nam cần tăng cường kiểm soát dòng vốn FDI vào dệt may, da giày để tránh doanh nghiệp Trung Quốc lách thuế Mỹ. Cần ưu tiên dự án mang lại giá trị gia tăng, nhất là trong lĩnh vực thiếu hụt nguyên liệu.

TS. Nguyễn Quốc Việt, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), nhấn mạnh doanh nghiệp Việt Nam phải nâng cao năng lực, cạnh tranh bằng chất lượng thay vì giá rẻ để tránh nguy cơ bị điều tra chống bán phá giá. Đồng thời, tăng tỷ lệ nội địa hóa, sử dụng nguyên liệu từ các nước không bị áp thuế để hạn chế rủi ro phòng vệ thương mại.

Nguy cơ bị áp thuế và vai trò của ngoại giao kinh tế khi Việt Nam hoàn toàn có thể đối mặt với nguy cơ bị Mỹ áp thuế do thâm hụt thương mại. Nếu xảy ra, tác động đến kinh tế sẽ rất lớn do Việt Nam phụ thuộc phần lớn vào xuất khẩu.

Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi không chỉ là khi nào và mức thuế ra sao mà là khả năng đàm phán giữa hai nước. Ngoại giao kinh tế đóng vai trò then chốt giúp duy trì đối thoại với chính quyền Mỹ để giảm rủi ro và tìm giải pháp có lợi cho cả hai bên.

Các chuyên gia nhận định ngoại giao kinh tế đóng vai trò then chốt trong việc giảm nguy cơ bị Mỹ áp thuế. Nếu Việt Nam duy trì kênh liên lạc và tích cực đối thoại trực tiếp với chính quyền Tổng thống Trump khả năng bị đánh thuế sẽ không quá cao và tránh những tác động tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam.

Việt Nam cần đẩy mạnh nhập khẩu từ Mỹ để giảm thâm hụt thương mại, thể hiện thiện chí cân bằng cán cân thương mại song phương. Trước xu hướng bảo hộ gia tăng, Bộ Công Thương khuyến nghị doanh nghiệp cập nhật chính sách thương mại, nắm vững quy định và rào cản từ đối tác quốc tế.

Dù đối mặt nhiều thách thức, các doanh nghiệp cho rằng đây là thời điểm cần hết sức tỉnh táo. Thay vì lo lắng, các doanh nghiệp cần theo dõi sát diễn biến toàn cầu để chủ động ứng phó, tận dụng cơ hội ngay trong thách thức.

Nguồn: https://thesaigontimes.vn/doanh-nghiep-chu-dong-ung-pho-thue-quan-tu-chinh-quyen-trump/

𝐀𝐋𝐒 – 𝐓𝐡𝐞 𝐋𝐞𝐚𝐝𝐢𝐧𝐠 𝐨𝐟 𝐀𝐯𝐢𝐚𝐭𝐢𝐨𝐧 𝐋𝐨𝐠𝐢𝐬𝐭𝐢𝐜𝐬

Chia sẻ bài viết này