Ngành hàng không là gì và những điều cần biết

05.03.2024

Ngành hàng không là một trong những lĩnh vực quan trọng và là động lực chính trong nền kinh tế toàn cầu. Trong nhiều thập kỷ qua, ngành hàng không đã phát triển không ngừng để đáp ứng nhu cầu vận chuyển ngày càng cao của con người và hàng hóa trên toàn thế giới. 

I. Ngành hàng không là gì? 

Hàng không là thuật ngữ nói đến việc sử dụng máy bay, máy móc, khí cụ do con người chế tạo ra có thể bay được. Ngành hàng không là lĩnh vực kinh tế vận tải sử dụng những kỹ thuật công nghệ cao, hiện đại và những trang thiết bị tiên tiến nhất.

Ngành hàng không bao gồm tất cả các hoạt động liên quan đến thiết kế, sản xuất, vận hành, bảo trì máy bay cũng như các dịch vụ vận chuyển hành khách và hàng hóa bằng máy bay. Đây là lĩnh vực sử dụng kỹ thuật công nghệ cao và thiết bị tiên tiến để đảm bảo an toàn, an ninh và hiệu quả trong quá trình vận hành.

Ngành hàng không tại Việt Nam được đánh giá là một trong những ngành dịch vụ chủ chốt, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế của quốc gia. Với tần suất chuyến bay ngày càng tăng tại các sân bay lớn, khoảng 2 tỷ lượt hành khách mỗi năm, doanh thu khoảng 200 tỷ USD hàng năm. Đây chính là những con số ấn tượng, là “minh chứng sống” cho tiềm năng phát triển của ngành hàng không Việt Nam.

Trước xu hướng phát triển mạnh mẽ này, Việt Nam đang trong quá trình mở rộng và cải thiện hệ thống đường hàng không nhằm tăng cường khả năng kết nối với các quốc gia khác. Đồng thời còn mở ra cơ hội việc làm đa dạng.

II. Các dịch vụ ngành hàng không cung cấp 

1. Dịch vụ chở người 

Dịch vụ vận chuyển hành khách là một phần không thể thiếu của ngành hàng không, đáp ứng nhu cầu đi lại giữa các quốc gia và lục địa với tốc độ nhanh chóng. 

Các hãng hàng không cung cấp nhiều loại vé và dịch vụ khác nhau, từ hạng thương gia đến hạng vé tiết kiệm, phù hợp với nhu cầu đa dạng của hàng khách. Tại Việt Nam, có 4 hãng hàng không được biết đến nhiều nhất và sử dụng phổ biến bao gồm: Vietnam Airlines, Vietjet Air, Jetstar Pacific và Bamboo Airways.

2. Dịch vụ chuyên chở hàng hoá 

Vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không là lựa chọn ưu tiên cho việc giao hàng nhanh chóng, đặc biệt các hàng hóa cần điều kiện bảo quản đặc biệt hoặc giao hàng trong thời gian ngắn. Có hai phương thức chính để vận chuyển hàng hóa qua đường hàng không: sử dụng máy bay chở khách (với việc chứa hàng hóa trong boong dưới của máy bay) và sử dụng máy bay chở hàng chuyên dụng (trong đó hàng hóa được đặt trong boong chính của máy bay).

Lựa chọn phương thức vận chuyển sẽ phụ thuộc vào đặc tính cụ thể của hàng hóa. Nếu hàng hóa có kích thước lớn, yêu cầu bảo quản đặc biệt hoặc cần cách ly thì máy bay chở hàng chuyên dụng sẽ phù hợp nhất. Ngược lại, các loại hàng hóa có kích thước nhỏ hơn và không yêu cầu bảo quản đặc biệt thì nên vận chuyển bằng máy bay chở khách để tiện lợi và tiết kiệm chi phí hơn. 

Các loại hàng hóa thường xuyên được vận chuyển bằng đường hàng không bao gồm: Hàng hóa công nghệ cao; nguyên liệu thô và linh kiện; các loại hàng hóa dễ hư hỏng (thực phẩm tươi sống, hoa, sản phẩm y tế…) 

3. Dịch vụ cho thuê máy bay

Dịch vụ cho thuê máy bay mang đến nhiều lựa chọn để đáp ứng nhu cầu đa dạng của các hãng hàng không, doanh nghiệp cũng như cá nhân. 

  • Cho thuê khô (Dry Lease): Hãng hàng không thuê máy bay mà không bao gồm phi hành đoàn hay dịch vụ hỗ trợ đi kèm. Hãng thuê chịu trách nhiệm cung cấp nhân sự và dịch vụ cần thiết để vận hành máy bay. Loại hình này thích hợp với các hãng có hệ thống hậu cần mạnh mẽ và muốn tận dụng nguồn lực hiện có.
  • Cho thuê ướt (Wet Lease): Bao gồm máy bay và tất cả dịch vụ đi kèm như phi hành đoàn, bảo hiểm và bảo dưỡng. Gói cho thuê này phù hợp với các hãng cần mở rộng nhanh chóng hoặc đáp ứng nhu cầu cao đột ngột mà không muốn quản lý thêm.
  • Cho thuê ẩm (Damp Lease): Tương tự như cho thuê ướt nhưng không bao gồm phi hành đoàn. Hãng hàng không thuê máy bay sẽ tự cung cấp phi hành đoàn, giúp họ kiểm soát tốt hơn đối với nguồn nhân lực mà vẫn nhận được hỗ trợ kỹ thuật và bảo dưỡng.

Mỗi hình thức thuê đều có đặc điểm riêng biệt, đáp ứng nhu cầu khác nhau của các hãng hàng không hay doanh nghiệp, giúp họ tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và dễ dàng, linh hoạt hơn trong việc quản lý đội bay.

III. Phân loại máy bay

Máy bay được phân thành 2 loại chính bao gồm máy bay quân sự và máy bay dân dụng. Mỗi loại máy bay sẽ phục vụ mục đích khác nhau và được thiết kế với các đặc tính phù hợp. 

Máy bay quân sự được thiết kế và sử dụng cho mục đích quốc phòng và an ninh quốc gia. Bao gồm máy bay chiến đấu, máy bay ném bom, máy bay vận tải quân sự và máy bay trinh sát. Các máy bay này thường được trang bị vũ khí, công nghệ tàng hình và hệ thống điều khiển tiên tiến để thực hiện các nhiệm vụ chiến lược, tấn công hoặc phòng thủ.

Máy bay dân dụng phục vụ cho mục đích thương mại và dân sự, bao gồm vận chuyển hành khách và hàng hóa qua các tuyến đường hàng không. Máy bay dân dụng bao gồm các loại từ máy bay thương mại lớn cho đến máy bay tư nhân nhỏ, máy bay chở hàng và máy bay dịch vụ cứu trợ. 

IV. Điều kiện làm việc và cơ hội nghề nghiệp

Trong ngành hàng không, bạn có thể lựa chọn làm việc tại:

- Các hãng hàng không: Ở Việt Nam có các hãng hàng không như Vietnam Airlines, Vietjet Air, Jetstar Pacific Airlines, Công ty bay dịch vụ VASCO, công ty bay dịch vụ dầu khí SFC…

- Nhà ga hàng hóa ALS, ACSV, SCSC, Ga Hàng Hoá Tân Sơn Nhất

- Các cảng hàng không: là tổ hợp công trình bao gồm sân bay, nhà ga và các trang thiết bị, công trình mặt đất cần thiết khác được sử dụng cho máy bay đi và đến, thực hiện các dịch vụ vận chuyển hàng không. Việt Nam có 3 cụm cảng hàng không ở ba khu vực Bắc, Trung, Nam gồm 20 cảng hàng không.

- Các trung tâm quản lý bay: là đơn vị có chức năng điều hành, cung ứng dịch vụ không lưu và các dịch vụ phụ trợ khác nhằm đảm bảo an toàn, điều hòa và có hiệu quả cho tất cả các máy bay dân dụng hoạt động tại các cảng hàng không. Hiện chúng ta có ba trung tâm quản lý bay: Nội Bài (miền Bắc), Đà Nẵng (miền Trung), Tân Sơn Nhất (miền Nam).

Làm việc trong ngành hàng không, bạn luôn sống trong không khí của sự vận động liên tục cho các chuyến bay với nhiều cơ hội tiếp xúc với những khuôn mặt mới đến từ bốn phương trời. Bạn cũng có nhiều cơ hội được đi máy bay miễn phí hoặc giảm giá, như một chính sách đãi ngộ của các hãng hàng không với nhân viên của mình.

Vận tải hàng không là một ngành có tốc độ tăng trưởng rất nhanh, nhu cầu tuyển dụng lớn và luôn tuyển công khai thành từng đợt hoặc quanh năm, tùy như cầu của từng bộ phận. Nhiều loại hình công việc chỉ tuyển người có trình độ lao động phổ thông. Nếu thuộc đội ngũ nhân lực chất lượng cao trong ngành, bạn sẽ có nhiều cơ hội để khẳng định và học tập, tu dưỡng.

Một số nghề nghiệp trong ngành hàng không:

* Phi công: Làm công việc lái máy bay vận chuyển hành khách, bưu kiện hoặc hàng hóa v.v… Để trở thành phi công, bạn phải vượt qua một kỳ tuyển đầu vào với những bài kiểm tra về sức khỏe, kiến thức và ngoại ngữ, sau đó là rất nhiều bài học cùng hàng trăm giờ bay thử trước khi bạn chính thức có bằng lái máy bay trong tay.

Công việc của phi công: chuẩn bị, trình hoặc kiểm tra các kế hoạch bay, kiểm tra số lượng hành khách, khối lượng hàng hóa, lượng nhiên liệu, tình trạng trang thiết bị, điều khiển máy bay. Trong quá trình bay, phi công điều khiển máy bay theo sự chỉ dẫn của trạm không lưu, theo đúng quy trình an toàn, cung cấp cho hành khách các thông tin về chuyến bay, điều kiện thời tiết, các bến đỗ trong hành trình v.v…

Phi công đòi hỏi phải có sức khỏe tốt, thị lực tốt. Ngoài ra, họ còn cần khả năng phối hợp và giao tiếp tốt, óc tổ chức, lên kế hoạch, kỹ năng định hướng, dẫn đường, khả năng tập trung cao độ trong một thời gian dài. Phi công cũng đòi hỏi phải là người có trách nhiệm, điềm đạm, bình tĩnh, tự tin.

* Huấn luyện bay: là vị trí công việc của những người dạy lái máy bay dân dụng. Họ nắm được tất cả các vấn đề lý thuyết và thực hành liên quan đến điều khiển máy bay cũng như các quy luật, quy tắc trong ngành hàng không, dẫn đường và điều kiện thời tiết. Ngoài các yêu cầu giống hệt như một phi công giàu kinh nghiệm bình thường, đó còn phải là người chín chắn, có trách nhiệm, cẩn thận, chu đáo, sẵn lòng giúp đỡ người khác, kiên nhẫn, sống tích cực, khả năng tự chủ cao.

* Nhân viên kiểm soát không lưu: Là người theo dõi và trực tiếp hướng dẫn hướng đi của máy bay tại sân bay trong phạm vi đường bay, ngăn ngừa va chạm giữa các máy bay, phối hợp các hoạt động tìm kiếm và cứu nạn khi có vấn đề phát sinh.

Nhân viên kiểm soát không lưu làm việc tại tháp điều khiển của sân bay và trung tâm kiểm soát ra đa. Họ làm theo ca, tùy theo thời gian của các chuyến bay. Kiểm soát viên không lưu đòi hỏi phải có khả năng tập trung cao độ vào công việc, phản xạ nhanh chóng, vững vàng trước áp lực công việc, có tinh thần trách nhiệm cao, giao tiếp thành thạo bằng ngoại ngữ (đặc biệt là tiếng Anh)

* Tiếp viên hàng không: Phục vụ hành khách và những thành viên phi hành đoàn trên máy bay dân dụng. Công việc chính là soát vé, xếp chỗ, kiểm tra hành lý, hướng dẫn lối đi cho hành khách trước và trong chuyến bay, đảm bảo an toàn cho hành khách suốt chuyến bay, sơ cứu và giúp đỡ hành khách yếu mệt, phục vụ ăn uống v.v…

Tiếp viên làm việc trên máy bay, ở độ cao đến 10 ngàn mét. Họ làm việc theo ca, thời gian làm việc phụ thuộc vào lịch trình các chuyến bay. Công việc tương đối căng thẳng, vất vả.

Yêu cầu với tiếp viên hàng không là sức khỏe tốt, khéo léo, khả năng giao tiếp tốt, cởi mở, bình tĩnh, có khả năng làm việc dưới áp lực cao, biết điều phối thời gian v.v… Tuổi tác, chiều cao và cân nặng được giới hạn trong từng vị trí công việc theo quy định của từng hãng hàng không.

* Nhân viên cân bằng trọng tải: tính toán trọng tải của hành khách, hành lý, hàng hóa, bưu kiện thực tế cho máy bay, lên kế hoạch và lập sơ đồ xếp hàng, tính toán nhiên liệu. Yêu cầu tiếng Anh thông thạo, kỹ năng vi tính tốt, kỹ năng tính toán, khả năng tổ chức, sắp đặt tốt.

* Thủ tục viên: Kiểm tra khách lên máy bay, làm thủ tục đăng ký và ký gửi hành lý cho khách. Yêu cầu sơ tuyển: tốt nghiệp THPT, có thêm một số chứng chỉ theo yêu cầu của các hãng hàng không, sử dụng thành thạo tiếng Anh, máy vi tính, sức khỏe tốt, thính lực tốt.

* Kỹ sư bảo dưỡng máy bay: Làm nhiệm vụ bảo dưỡng và sửa chữa động cơ, thân máy bay, cabin, các hệ thống trong máy bay, cánh máy bay và các bộ phận cấu thành khác trong máy bay. Những kỹ sư này làm việc trực tiếp ngoài sân bay trong không khí ồn ào, khẩn trương, dưới mọi điều kiện thời tiết. Họ làm việc chủ yếu trong giờ hành chính, nhưng cũng có những trường hợp khẩn cấp phải làm việc thêm giờ, vào ngày nghỉ hay lễ tết.

* Thợ máy: Đây là lực lượng chính trong bộ phận bảo dưỡng kỹ thuật cho máy bay, có trình độ kỹ sư hoặc công nhân kỹ thuật. Nhiệm vụ của họ là kiểm tra, theo dõi động cơ, xác định các trục trặc kỹ thuật và tiến hành sửa chữa. Nghề nghiệp này thường xuyên phải tiếp xúc với xăng dầu, hóa chất và dụng cụ nguy hiểm, đôi khi phải trèo thang, dàn giáo hay cố định một tư thế cúi, quỳ rất lâu để xem xét và sửa chữa máy móc. Công việc đòi hỏi thể lực tốt, đôi bàn tay khéo léo, chính xác.

* Ngoài ra còn có các vị trí khác như:
- Nhân viên hỗ trợ khách hàng, chuyên giúp giải quyết các thủ tục giấy tờ.
- Nhân viên vận chuyển hành lý.
- Nhân viên thông tin cung cấp thông tin cần thiết, giải quyết khiếu nại của khách.
- Nhân viên tìm kiếm hành lý thất lạc.
- Nhân viên điều động để phối hợp giữa các bộ phận, cá nhân để đảm bảo chuyến bay thông suốt.
- Nhân viên bán vé máy bay.
- Nhân viên tiếp nhận và kiểm tra đóng gói phân loại hàng hóa.
- Nhân viên bảo vệ cảng hàng không.
- Nhân viên cứu hộ cảng hàng không.
- v.v…

Như vậy, có thể thấy rằng ngành hàng không cung cấp đa dạng dịch vụ, có nhiều khía cạnh và đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển kinh tế quốc gia. Mong rằng với những chia sẻ của ALS, bạn đọc đã hiểu rõ hơn về ngành hàng không nói chung. 

𝐀𝐋𝐒 – 𝐓𝐡𝐞 𝐋𝐞𝐚𝐝𝐢𝐧𝐠 𝐨𝐟 𝐀𝐯𝐢𝐚𝐭𝐢𝐨𝐧 𝐋𝐨𝐠𝐢𝐬𝐭𝐢𝐜𝐬  
Email: contact@als.com.vn
Hotline: 1900 3133
Website: https://als.com.vn/
Fanpage: https://www.facebook.com/als.com.vn

Các bài viết khác

Nhận hỗ trợ & tư vấn

Đặt lịch hẹn tư vấn cùng với chuyên gia của ALS