Ngày 8/10/2025, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Hà Nội, phiên thảo luận “Logistics cho thương mại điện tử xuyên biên giới: Xu hướng và giải pháp tối ưu” đã diễn ra trong khuôn khổ FIATA World Congress 2025, thu hút sự quan tâm của đông đảo các đại biểu quốc tế, đại diện cơ quan quản lý, doanh nghiệp nền tảng, hãng hàng không, các nhà cung cấp phần mềm và mạng lưới bưu chính toàn cầu.
Không khí sôi nổi và những vấn đề thực tiễn tại phiên thảo luận
Phiên thảo luận được điều phối bởi bà Nguyễn Dạ Quyên (CEL, Vietnam Supply Chain). Mở đầu, các diễn giả đã phân tích bức tranh phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử xuyên biên giới trên toàn thế giới, đặc biệt nhấn mạnh mức tăng trưởng hai con số tại Việt Nam, với doanh thu ngành ước tính đạt 25-30 tỷ USD mỗi năm và tốc độ tăng trưởng trên 25%. Tuy nhiên, những con số ấn tượng này cũng đi kèm các thách thức như thời gian thông quan còn kéo dài (7-37 ngày tuỳ thị trường), tỷ lệ hoàn trả hàng hóa rất cao (20-30%), và sự thiếu đầu tư vào hạ tầng logistics khi Việt Nam còn thiếu hụt tới 10-15 tỷ USD mỗi năm cho lĩnh vực này.
Ý kiến của chuyên gia
Bà Lại Việt Anh (Cục Thương mại điện tử & Kinh tế số, Bộ Công Thương VN) chia sẻ về kinh nghiệm triển khai Nghị định 85/2021 với mục tiêu xử lý thủ tục E-commerce trong vòng 24 giờ, bà nhấn mạnh sự phối hợp vận hành đồng bộ giữa cơ quan quản lý, nền tảng và các doanh nghiệp logistics là rất cần thiết. Ông Craig Strickland (BoxC, Hoa Kỳ) nêu ví dụ thực tế khi Mỹ dừng miễn thuế nhập khẩu dưới 800 USD, BoxC đã hỗ trợ các doanh nghiệp tích hợp dịch vụ khai báo hải quan và nộp thuế trực tiếp lên nền tảng, giúp giảm gánh nặng quy định.
Các diễn giả thống nhất rằng hải quan cần dịch chuyển từ “cổng kiểm soát rủi ro” sang “tạo thuận lợi thương mại”, nhất là ở các thị trường mới nổi. Đại diện Ethiopian Airlines, ông Dereje Derero, giới thiệu mô hình trung tâm logistics thương mại điện tử tại Addis Ababa, xử lý hàng hóa trực tiếp không qua trung gian để tối ưu thời gian và chi phí vận chuyển.
Công nghệ và đầu tư: Chìa khóa tối ưu
Vấn đề ứng dụng công nghệ nhận được sự quan tâm đặc biệt. Ông Nachi Mendelow (WiseTech Global) trình bày các giải pháp ứng dụng AI trong kiểm soát đối tượng, phân loại hàng hóa và theo dõi luồng vận chuyển, rút ngắn mạnh thời gian xử lý hải quan. Nhiều ý kiến cũng lưu ý rằng, dù AI và tối ưu vận tải đã chứng minh hiệu quả, blockchain vẫn trong giai đoạn thử nghiệm và còn cần thời gian để đồng bộ toàn cầu.
Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), ông Craig Strickland chia sẻ BoxC giúp SMEs giảm chi phí vận chuyển lên đến sáu lần và tiếp cận thị trường lớn nhờ tích hợp điều khiển hợp nhất trên nền tảng. Trong khi đó, Alibaba cam kết cung cấp AI khuyến nghị chiến lược kinh doanh và logistics cho doanh nghiệp nhỏ, vốn trước đây chỉ triển khai với tập đoàn lớn. Tuy vậy, các chuyên gia đều cảnh báo rằng “Muốn phát triển bền vững, doanh nghiệp phải phối hợp chính phủ, nền tảng số, doanh nghiệp logistics và tổ chức quốc tế để hiện thực hóa thương mại điện tử xuyên biên giới công bằng, nhanh chóng và bền vững vào năm 2030”.
Nguy cơ, cảnh báo và định hướng
Phiên thảo luận khép lại với cảnh báo về sự thiếu đồng bộ dữ liệu chuỗi cung ứng, khi tỷ lệ hoàn trả cao (20-30%) có thể gây thiệt hại hàng trăm triệu USD trên toàn cầu vào năm 2034. Các giải pháp được gợi ý bao gồm phát triển hệ thống nhận diện số duy nhất cho logistics liên ngành, đẩy mạnh tích hợp chuỗi công nghệ và xây dựng nền tảng liền mạch để SMEs vượt qua rào cản gia nhập thị trường quốc tế.
Kết thúc phiên, bà Nguyễn Dạ Quyên (CEL) nhấn mạnh: “Thương mại điện tử xuyên biên giới cần đồng thời ‘Code’ – công nghệ, dữ liệu, tiêu chuẩn, và ‘Care’ – sự bảo đảm trách nhiệm, công bằng để tạo cơ hội cho SMEs.” Các diễn giả không ngần ngại khẳng định, công nghệ là điều kiện cần, nhưng yếu tố then chốt vẫn là hợp tác đa ngành, liên kết quốc tế để hiện thực hóa mục tiêu tối ưu logistics cho thương mại điện tử xuyên biên giới.
Theo: VLA