Đẩy mạnh vận tải thủy và đường sắt: Bước đi chiến lược cho logistics xanh

25.09.2025

Áp lực cắt giảm phát thải và yêu cầu phát triển bền vững đang đưa vận tải thủy và đường sắt vào vị trí trung tâm trong chiến lược logistics xanh. Các chính sách và định hướng mới của Chính phủ mở ra triển vọng hình thành một chuỗi cung ứng hiệu quả, linh hoạt và thân thiện với môi trường.

Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới mục tiêu trung hòa carbon, vận tải thủy và đường sắt được kỳ vọng trở thành “xương sống xanh” của chuỗi cung ứng, thông qua việc hiện đại hóa hành lang vận tải, số hóa quy trình và thúc đẩy hợp tác công – tư.

Áp lực giảm phát thải và yêu cầu phát triển logistics bền vững đang đưa vận tải thủy và đường sắt vào vị trí trung tâm

FIATA World Congress 2025 và định hướng logistics xanh

Từ ngày 6 – 10/10/2025, tại Hà Nội sẽ diễn ra FIATA World Congress 2025 (FWC 2025) với chủ đề “Logistics xanh và Thích ứng nhanh”. Đây là diễn đàn quan trọng, nơi các chuyên gia toàn cầu cùng thảo luận định hình lại tương lai ngành logistics.

Một trong những phiên thảo luận trọng tâm là “Thúc đẩy vận tải thủy và đường sắt cho phát triển chuỗi cung ứng bền vững”. Nội dung này được kỳ vọng mang đến lời giải cho bài toán kép: vừa nâng cao năng lực thích ứng, vừa giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu.

Chính sách thúc đẩy vận tải thủy tại Việt Nam

Tại Việt Nam, Công điện 113/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã xác định rõ định hướng phát triển vận tải thủy và logistics xanh. Vận tải thủy nội địa và ven biển có chi phí thấp, khả năng chuyên chở lớn, giúp giảm tải cho đường bộ, đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế bền vững.

Đây cũng là phương thức thân thiện môi trường, góp phần thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Sau chỉ đạo này, Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam được giao:

Rà soát, đề xuất sửa đổi văn bản pháp luật liên quan.

Xây dựng chính sách thu hút đầu tư xã hội hóa vào hạ tầng, đội tàu và công nghệ.

Lập danh mục ưu tiên đầu tư cảng thủy nội địa, bến cảng biển và luồng tuyến quan trọng.

Phối hợp cùng doanh nghiệp để xây dựng Đề án tổng thể phát triển vận tải thủy giai đoạn 2026 – 2035.

Những giải pháp này được xem là nền tảng cho một cuộc “cách mạng” trong vận tải thủy Việt Nam.

Vận tải thủy và đường sắt – giải pháp giảm phát thải hiệu quả

Hiện nay, vận tải đường bộ và hàng không đóng góp phần lớn lượng phát thải carbon. Ngược lại, đường sắt và đường thủy nội địa được công nhận là phương thức hiệu quả nhất về mặt môi trường:

Vận tải đường sắt có thể giảm tới 75 – 80% phát thải so với đường bộ trên cùng quãng đường.

Vận tải thủy, đặc biệt với tàu cải tiến, có hiệu quả năng lượng vượt trội, thay thế hàng chục xe tải và giảm áp lực cho hạ tầng đường bộ.

Theo ông Stephan Schablinski – Giám đốc Phân tích Bền vững tại DB Schenker, các cơ chế như CBAM của EU đang buộc doanh nghiệp phải minh bạch hóa báo cáo carbon, từ đó dịch chuyển mạnh mẽ sang vận tải thủy và đường sắt.

Cơ hội và thách thức đối với Việt Nam

Đường sắt: Hiện còn hạn chế về tốc độ, tải trọng và chi phí, đòi hỏi đầu tư công – tư để nâng cấp hạ tầng, đầu máy toa xe, cũng như phát triển trung tâm logistics đường sắt kết nối cảng biển và khu công nghiệp.

Đường thủy: Việt Nam có mạng lưới sông ngòi dày đặc, lợi thế về chi phí và khối lượng vận chuyển. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là nạo vét luồng lạch, hiện đại hóa đội tàu và số hóa hệ thống thông tin vận tải.

Trong tương lai, việc ứng dụng tàu hybrid, nhiên liệu sinh học và công nghệ số sẽ giúp vận tải thủy và đường sắt nâng cao sức cạnh tranh, giảm phát thải carbon, đồng thời đáp ứng yêu cầu của thị trường quốc tế.

Hướng tới mô hình logistics xanh và liên thông

Phiên thảo luận tại FWC 2025 không chỉ đề cập đến thay đổi phương thức vận tải, mà còn nhấn mạnh tầm nhìn chiến lược: xây dựng mô hình logistics liên thông (intermodal) hiệu quả, nơi các phương thức vận tải được tích hợp liền mạch.

Để đạt được điều này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý – doanh nghiệp – nhà khai thác, nhằm vượt qua rào cản về hạ tầng, tiêu chuẩn kỹ thuật và thủ tục hành chính.

Khi đó, vận tải thủy và đường sắt sẽ thực sự trở thành “xương sống xanh” của thương mại toàn cầu, góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển logistics xanh và khả năng thích ứng nhanh của Việt Nam.

Source: https://baochinhphu.vn/day-manh-van-tai-thuy-va-duong-sat-buoc-di-chien-luoc-cho-logistics-xanh-102250923215958067.htm

𝐀𝐋𝐒 – 𝐓𝐡𝐞 𝐋𝐞𝐚𝐝𝐢𝐧𝐠 𝐨𝐟 𝐀𝐯𝐢𝐚𝐭𝐢𝐨𝐧 𝐋𝐨𝐠𝐢𝐬𝐭𝐢𝐜𝐬

Các bài viết khác

Nhận hỗ trợ & tư vấn

Đặt lịch hẹn tư vấn cùng với chuyên gia của ALS